Tổng Hợp Dàn Ý Và Những Bài Văn Tả Cây Cối Hay Lớp 4 ngắn nhất [CỰC HAY]. Hướng dẫn các bạn cách làm văn tả Cây Cối lớp 4 và các dạng đề văn tả cây cối lớp 4 trọn bộ. Tự học Online xin giới thiệu đến quý thầy cô và các bạn tham khảo Tổng Hợp Dàn Ý Và Những Bài Văn Tả Cây Cối Hay Lớp 4 [CỰC HAY].
Tổng Hợp Dàn Ý Và Những Bài Văn Tả Cây Cối Hay Lớp 4 [CỰC HAY]
Nội Dung
Dàn Ý Cách làm TẢ CÂY CỐI Lớp 4
- KIẾN THỨC CẦN NHỚ
LƯU Ý
Tả cây cối là dùng lời văn miêu tả để giúp người đọc hình dung rõ cây được tả với những đặc điểm nổi bật về hình dáng, màu sắc, các bộ phận của cây, sự phát triển của cây…
Để làm tốt bài văn tả cây cối, các em can phải:
– Xác định rõ cây sẽ tả là cây gì, thuộc loại cây hoa, cây bóng mát hay cây ăn quả.
– Sử dụng nhiều giác quan để quan sát cây định tả. từ đó, các em có thể nhận biết đặc điểm nổi bậc về hình dáng, độ cao, lá ( hoặc tán lá ), hoa, thân, cành, gốc, rễ … của cây.
Có thể quan sát các bộ phận của cây theo trình tự từ dưới lên trên hoặc từ trên xuống dưới. cũng có thể quan sát các giai đoạn phát triển của cây qua từng thời điểm cụ thể.
– Trong khi miêu tả, các em can chọn lựa từ ngữ để làm nổi bậc các đặc điểm của từng bộ phận, có thể dùng các từ ngữ, hình ảnh so sánh hoặc nhân hóa để bài văn miêu tả được cụ thể, sinh động hơn. Cần miêu tả xen kẽ các sự vật có liên quan đến đời sống của cây như chim chóc hoặc sinh hoạt của con người…
CẤU TẠO CHUNG CỦA BÀI VĂN TẢ CÂY CỐI
- Mở bài:
Giới thiệu cây ( hoặc tả bao quát về cây ). Có thể mở bài bằng một trong những cách sau:
- Giới thiệu ngay cây cần tả ( mở bài trực tiếp ).
- Nói về những chuyện có liên quan để dẫn đến giới thiệu cây cần tả ( mở bài gián tiếp ).
- Thân bài:
Tả từng bộ phận của cây hay tả từng thời kì phát triển của cây. ( Nếu mở bài chỉ giới thiệu, không tả bao quát về cây thì trong phần thân bài, em sẽ tả bao quát trước khi tả các bộ phận của cây ).
Tả bao quát:
Tầm cao, tán lá đặc biệt nổi bật của cây khi mới nhìn hoặc nhìn từ xa.
Tả chi tiết lần lượt từng bộ phận của cây khi mới nhìn hoặc tả lần lượt từng thời kỳ phát triển của cây.
– Tả lần lượt từng bộ phận của cây ( từ trên xuống dưới hoặc từ dưới lên trên ):
+ Rễ cây có đặc điểm gì?
+ Gốc cây to hay nhỏ?
+ Chiều cao của thân cây? Vỏ cây như thế nào?
+ Lá: hình dáng? Màu sắc? Tán lá có mấy tầng? Lá dày hay thưa?
+ Hoa: màu sắc? Những nét đặc biệt về hình dáng hoa, các hoa?
+ Quả ( nếu có ) : những nét đặc biệt về hình dáng, màu sắc của quả hoặc chùm quả?
– Hoặc tả lần lượt từng thời kì phát triển của cây ( Ra lá – Trưởng thành – Đâm hoa – Đậu quả )?
– Tả cảnh vật hoặc các yếu tố liên quan đến đời sống của cây như gió, sương, chim chóc, sinh hoạt của con người…
- Kết bài:
Có thể kết bài theo một trong những cách sau:
- Nêu cảm nghĩ về cây ( kết bài không mở rộng ).
- Sau khi kết thúc việc miêu tả, em có thể bình luận thêm về lợi ích của cây, tình cảm hoặc ấn tượng đặc biệt của người viết đối với cây ( kết bài mở rộng ).
MỘT SỐ BÀI VĂN THAM KHẢO
Đề 1: Hãy tả cây ăn quả trong vườn nhà em hoặc một người quen em biết.
TẢ CÂY MÍT
Nghỉ hè em về thăm quê nội, thú vị nhất là được ăn mít trong vườn nhà vì cứ đầu hè là cây mít ngon nhất.
Có lẽ cây mít này đã trồng được nhiều năm. Cây cao vượt mái nhà, xanh um những lá và rất sai quả. Gốc cây to, có nhiều rễ mọc lên trên mặt đất, vững chãi. Thân cây tròn, vỏ nhẵn màu nâu nhạt có loang lỗ màu xám mốc. Cành thì không to nhưng mọc nhiều. Tán cây không rộng lắm, càng lên cao càng thu nhỏ lại tạo cho cây một dáng vẻ cân đối. Lá mít dày và cứng hình bầu dục, mặt trên của lá nhẵn hơn mặt dưới và có màu xanh đậm. Ngắt một chiếc lá, lập tức có một thứ nước hơi sánh màu trắng sữa ứa ra gọi là mủ, có thể dán được như keo. Những quả mít to và dày như những chú lợn con nghịch ngợm đeo bám quanh thân nhưng không dễ gì rơi vì cuống to và chắc. Vỏ quả mít dày đầy gai nhọn. Bổ quả mít ra em thấy múi nào cũng dày cơm vàng rực được bọc xen kẽ nhau với những tép sơ mít có màu vàng nhạt hơn. Hạt mít thì nhỏ bằng ngón tay màu nâu. Khi ăn múi mít vào có vị ngọt đậm và thơm lừng rất đặc biệt.
Mỗi khi đi đâu chỉ nghe mùi hương ấy là em nhớ đến cây mít của nhà nội. Nó đã cùng lớn, cùng chia sẻ những buồn vui trong những kì nghỉ hè đầy ắp tình thương mến của họ hàng nơi quê nội.
TẢ CÂY DỪA
BÀI LÀM 1
Chiều chiều em cùng bố mẹ đi dạo ngoài bờ biển. Ơ đây có biết bao nhiêu cảnh mà em yêu, nhưng em chỉ thích nhất là được ngồi dưới bóng những cây dừa san sát để hưởng những làn gió mát rượi.
Từ xa nhìn lại, em thấy những cây dừa cao to, trông rất thẳng hàng. Thân cây được bao bọc bên ngoài bằng một lớp vỏ cứng, sần sùi màu nâu đen. Các tàu lá dừa màu xanh thẳm, to và xòe ra mọi phía. Và, hình như tàu đá dừa đang dùng chiếc vĩ cầm của mình kéo thành một bản nhạc hòa tấu cùng sóng biển, tiếng gió rì rào tạo nên những âm thanh êm dịu phá tan nỗi mệt nhọc sau những giờ làm việc căng thẳng của mọi người. Xen kẽ trong các tàu lá là những bông hoa dừa màu vàng li ti. Gặp những cơn gió thổi qua, bông dừa rơi đầy trên bờ cát. Những trái dừa đó cứ lớn dần lên… khi gọt bỏ lớp vỏ dày bên ngoài rồi khoét một lỗ nhỏ sẽ để lộ ra bên trong một lớp cùi dày và rất nhiều nước. Nước dừa là món giải khát quen thuộc, dân dã, dành cho mọi người. Dừa khi đã chín, vỏ đổi sang màu đỏ ối – đó là loại “ dừa lửa “ theo tên gọi của nhân dân ở đây. Vào ngày giỗ, tết trái dừa cũng có mặt trên mâm hoa quả của mọi nhà. Trái dừa phơi khô còn dùng làm gáo múc nước. Các tàu dừa khô làm củi để đốt rất đượm. Cây dừa tô điểm cho miền Nam một vẻ đẹp đáng yêu. Nhìn cây dừa em lại nhớ đến vẻ đẹp thân thuộc của quê hương mình.
BÀI LÀM 2
Cứ mỗi lần về quê ngoại chơi, em rất thích ngồi dưới gốc dừa ở ngoài vườn để hóng mát. Cơn gió thoảng qua, từng tàu lá cứ xào xạc nghe rất vui tai.
Thoạt nhìn cây dừa như một cái ô khổng lồ vươn thẳng lên trời, phủ bóng mát cả một góc vườn. Gốc dừa lớn, tua tủa chùm rễ ăn sâu, bám chắc xuống đất. Thân dừa cao, xốp màu nâu xám có những khoanh tròn nối nhau. Trên ngọn, lá mọc thành vòng tròn xoe đều. Có tàu dừa lớn, dài đến cuống. Mỗi lá có nhiều khía, tách lá làm nhiều mảnh nhỏ. Từ các nách bẹ, từng chùm quả mập mạp màu trắng sữa chìa ra, dần dần biến thành quả. Lúc đầu màu trắng đục như sữa bò, dần dần lớn lên xanh dần. Khi lớn, trái bằng trái bưởi, mỗi cuống quả có một cái râu dài. Trái dừa tròn, dưới đuôi hơi thon lại. Ngoài cùng là lớp xơ bao bọc đến lớp gáo mỏng, cứng. Lúc hái xuống, dừa không có hương vị, nhưng khi bổ ra để lộ lớp cơm trắng tinh, béo ngậy. Trong cùng là nước dừa ngọt mát, trong lành.
Em nghĩ, cây dừa thật có ích cho con người. Mọi thứ từ cây dừa sinh ra đều dùng được. Nước dừa uống, cơm trái dừa dùng để ăn, ép dầu, làm kẹo cung cấp cho công nghiệp chế biến thực phẩm… Lá dừa vừa che bóng mát, vừa dùng cọng để đan thành những chiếc giỏ đựng hoa thật xinh xắn.
Đề 2: Em hãy tả cây phượng.
BÀI LÀM
Sân trường em trồng rất nhiều loài cây nhưng em vẫn thích nhất là cây phượng. Không biết cây phượng này trồng bao lâu rồi nhưng từ khi em bước vào lớp một đã nhìn thấy. Thân to mấy người ôm không xuể, vỏ cây màu nâu xám. Lên cao, thân cây chĩa ra nhiều nhánh lớn. Lá phượng xanh tươi, mượt mà. Mỗi ngọn lá rộng bằng trang vở, gồm nhiều chiếc lá nhỏ xíu mọc đối nhau. Gân lá cứng màu xanh nhạt, chìa từng cặp cũng đối nhau đều đặn hai bên cuống lá to chạy dài đến gần ngọn lá rủ xuống mềm mại. Hoa phượng có năm cánh mọc từng chùm, khi nở, hoa phượng xòe ra như bướm, bốn cánh màu đỏ, cánh kia trắng ngà điểm nhiều chấm đỏ dày và cứng hơn. Nhị hoa thì vươn dài, đầu to, mang túi phấn hơi cong.
Mùa hè đến những chùm hoa phượng nở rộ đỏ rực cả một vùng. Đây là hình ảnh đọng lại trong tâm tưởng em mỗi khi những chú ve sầu bắt đầu râm ran vì nó gần gũi và gắn bó nhất với nhiều kỉ niệm của tuổi học trò.
Đề 3: Em hãy tả cây si.
BÀI LÀM
Hàng ngày, vào giờ ra chơi, chúng em tha hồ nô đùa dưới bóng mát cây si. Các bạn nữ thì chơi cò cò, chơi nhảy dây, còn các bạn nam thì chơi đá cầu… Sau những giây phút vui đùa, em lại ngồi nghỉ dưới gốc cây si. Cây đã trồng từ lúc nào em không biết, khi em mới bước vào lớp một đã nhìn thấy.
Cây rất to, mấy vòng tay ôm không xuể, thân cây màu xám mốc, rễ cây lan rộng, lúc thì nhô lên, lúc thì ẩn mình xuống mặt đất như những con rắn hổ mang, tán cây xòe rộng che bóng mát cả một khoảng sân trường, những chiếc lá màu xanh đậm, mọc um tùm, trái si thì to bằng đầu ngón tay khi còn non thì có màu xanh, khi chín thì màu đỏ bầm. Chim chóc kéo nhau đậu trên những cành cây cao hót líu lo suốt cả buổi học. Em rất yêu quý cây si. Sau này, khi lớn lên, đi xa em sẽ nhớ mãi ngôi trường thân yêu của mình, nhớ mãi cây si, người bạn thân thiết của em.
Đề 4: Em hãy tả cây hoa sứ.
BÀI LÀM
Nhà bác Dũng cạnh nhà em, mé hông nhà có chừa một khoảng đất rộng có trồng rất nhiều loại cây cảnh, nào là hoa hồng, hoa lan, hoa huệ, hoa sứ. Nhưng em thích nhất là cây hoa sứ được trồng trong cái chậu men màu xanh.
Cây hoa sứ cao khoảng một mét. Thân to bằng cổ tay em có màu xám mốc. Từ thân tẽ ra năm nhánh cân đối. Mỗi nhánh có nhiều nhánh nhỏ. Lá sứ hình bầu dục màu xanh thẫm và dày, mặt lá thì nhẵn. Bông sứ có hai màu hồng ở ngoài cánh và sâu phía trong là màu vàng nhạt. Đứng cạnh chậu sứ, một mùi hương dịu nhẹ thoảng đưa trong gió thật dễ chịu.
Ngày nào bác Dũng cũng chăm chút cây. Chú tưới nước và ngắt bỏ những lá úa. Bao giờ sang nhà chú em cũng thích dừng bên chậu sứ để ngắm.
Đề 5: Em hãy tả cây hoa hồng.
BÀI LÀM
Nhà em có trồng nhiều loại hoa nhưng em thích nhất là cây hoa hồng nhung. Tháng trước công ty của ba em có tổ chức đi Đà Lạt. Khi về ba mang theo chậu hồng này.
Dưới nắng sớm, hoa hồng còn đọng những hạt sương đêm trông mới duyên dáng làm sao. Thân cây nhỏ, màu xanh chìa ra những nhánh, cành, đầy gai góc. Lá hồng xung quanh có đường viền hình răng cưa đều đặn màu xanh thẫm. Ơ đầu mỗi cành là một chùm nụ, được bao bọc trong lớp đài hoa màu xanh mơn mởn. Từng nụ uống sương đêm và tắm ánh nắng ban mai, từ từ hé nở.
Mới đầu hoa còn nở chúm chím, về sau xòe dần các cánh đỏ tươi, mỏng, mịn như nhung. Nhị hoa màu vàng. Và kia mấy bông hoa mới nở, hoa hồng tỏa hương thật đặc biệt, thơm không nồng, mà là hương thơm thoang thoảng dịu mát.
Mỗi lúc đứng trước khóm hồng, em cảm nhận ích lợi của việc trồng hoa. Nó làm đẹp cuộc sống và mang lại hương thơm cho đời. Em rất yêu hoa. Hằng ngày em vẫn chăm sóc, tưới bón cho cây và vứt bỏ những cái lá úa, để hồng luôn tươi tốt và có nhiều hoa đẹp.
Đề 6: Tả một vườn rau hoặc luống rau.
BÀI LÀM
Chẳng biết từ bao giờ, bãi đất bồi dọc bờ sông ngang qua trước nhà em luôn được phủ xanh bởi màu lá tươi non của đủ loại rau màu. Ơ đó, mẹ em cũng có trồng và chăm sóc một luống rau cải.
Những cây cải non mới được mẹ cấy từ tháng trước nay đã tươi tốt với màu xanh mơn mởn. Đó là một luống rau hình chữ nhật, chiều dài chừng mười lăm mét, chạy hết khổ đất của bãi sông, có chiều rộng bằng một sải tay em. Luống rau được phân thành nhiều vồng nhỏ song song với chiều rộng của luống. Cứ năm vồng lại cách một rảnh nhỏ rộng chừng một gang tay em, dùng làm lối đi lại trong luống để chăm sóc hoặc thu hoạch rau. Trong từng vồng, cải đã lên cao chừng hai mươi xen-ti-mét. Những cây cải xanh non, tươi roi rói dưới lớp sương mỏng ban sáng. Những ngọn lá phía dưới cùng to bản, hình bầu dục như những chiếc dép xanh xếp xòe tròn quanh gốc, là là trên mặt đất. Lớp lá phía trên là lá non, ngắn và nhỏ hơn, úp vào nhau như còn ngại ngùng nắng gió.
Mỗi sáng sớm hay lúc chiều tà, mẹ em đều chăm chỉ bắt sâu, bón phân và quẩy nước sông lên tưới nên rau rất xanh tốt. Màu nón trắng và áo hoa của mẹ in đậm trên nền lá non tơ trông đẹp như một bức tranh tươi sáng. Có luống đất để trồng rau xanh như thế thì thật là thích. Nhờ luống cải này mà gia đình em thường có rau sạch cho các bữa ăn trong ngày. Mẹ bảo: “ ăn rau cải không những ngon mà còn tốt cho sức khỏe nữa “. Thu hoạch nhiều từ luống cải đem bán đi là có thể phụ thêm tiền chợ cho mẹ rồi. Vì vậy những lúc nghỉ học, em giúp mẹ chăm bón cho rau.
Đề 7: Em hãy tả lại vẻ đẹp của cây hoa đại ( bông sứ ), hoa đào hoặc hoa mai vào một buổi nào đó trong ngày ( Ví dụ: khi nắng sớm, lúc ban chiều gió mát…)
BÀI LÀM 1:
Tết vừa qua, bố em lên Nhật Tân xem vườn đào nổi tiếng của Hà Nội. Hôm ấy là sáng 25 Tết, trời lành lạnh và tạnh ráo. Dọc hai bên con đường nhựa, những luống đào chạy dài tít tắp. Đào bạc ngàn. Lúc đầu em như choáng ngợp giữa vườn đào mênh mông nhưng sau quen dần, vừa chạy chơi vừa tìm kiếm một cây đẹp để nói bố mua. Em dừng lại trước một cây đào khiêm nhường ở phía cuối của một luống. Cây không cao, chỉ vượt qua đầu em một đoạn nhưng các cành uốn lượn thật đẹp. Rõ ràng cây đã được bàn tay ai đó chăm sóc đặc biệt. Gốc đào chỉ to hơn cổ tay em một chút và càng lên cao thân càng nhỏ dần. Thân nâu xám và bóng, có chỗ suối nhựa quánh như keo đặc. Cách mặt đất chừng 4 tấc, đào bắt đầu tỏa nhánh. Nhánh lớn tỏa nhiều nhánh nhỏ và từng nhánh nhỏ lại tỏa nhiều cành. Vẫn màu nâu xám nhưng nhạt hơn, sáng hơn, bóng hơn. Ai đó đã khéo léo tạo dáng cho cây, uốn lượn các cành chụm lại thành hình con hạc đang hết mỏ lên trời. Trước Tết một tháng, đào được tỉa hết lá nhưng nay trên mỗi cành, nhánh đã chi chít những chấm hồng, nụ hồng và đó đây, những bông hoa năm cánh mảnh mai nở nụ cười rộ trong nắng sớm. Sương chưa tan hẳn, còn lấm tấm trên cành, trên nụ, trên hoa. Nhưng giọt sương long lanh làm đẹp thêm màu hồng của hoa đào. Dưới ánh nắng sớm, nụ và hoa như sáng hơn. Người đi ngắm cảnh, người chọn mua hoa cười nói râm ran, áo quần đủ kiểu, đủ màu. Khuôn mặt ai nấy cũng hồng hào rạng rỡ như bông đào nơ. Tết đến, mọi nhà đều thích có một nhành đào. Nhành đào thắm tươi sẽ đem lại niềm vui và hạnh phúc cho mọi người.
BÀI LÀM 2
Trước sân nhà em, cạnh bể nước có một cây mai vàng khá lớn. Không hiểu cây được trồng từ bao giờ nhưng đến nay, cây cao gấp ba người em, sum suê cành lá. Quanh năm mai đứng đấy, im lìm nhưng gần Tết, mai rộn ràng hẳn lên.
Gốc nhám, màu nâu sậm và to ngang bắp chân em. Lên cao chừng một mét, thân cây chia ba nhánh. Nhiều buổi em thường leo lên chạc cây ngồi học bài và hóng mát. Mỗi nhánh tỏa nhiều cành và tàn lá vươn ra, che cả một phần bể nước. Lá mới trổ màu xanh non mịn màng, phơn phớt hồng. Rồi lá to hơn, dày hơn, xanh sẫm hơn. Trước Tết hai tuần, anh em và em phải mất cả ngày mới ngắt trụi được lá trên cây. Khi đó mai lỏng chỏng những cành nhánh, trông trơ trụi, khẳng khiu. Thế nhưng chỉ ít ngày sau, những nụ mai đã ngời xanh màu ngọc bích. Nó trổ từng chùm thưa thớt, to dần và bắt đầu phô vàng. Đó đây những nụ hoa hé miệng cười, dường như còn đợi tiếng pháo mừng xuân mới chịu bung nở. Thế nhưng chỉ mấy ngày sau, cả cây chỉ còn một màu vàng óng ả, khi nở, năm cánh hoa xòe ra, mịn màng như lụa, ánh ngời sắc vàng, mượt mà. Một mùi thơm dịu tỏa ran, phảng phất khắp sân. Giữa màu vàng của hoa đã bắt đầu xuất hiện những lộc non màu phớt hồng. Rồi những lá non vươn nhanh, xanh nõn nà… Em cầm dao bước ra, định chặt một nhánh đem vào cắm bình bông trong buồng khách nhưng đứng trước cả một vòng hoa vàng ngút ngàn, em không nỡ đụng tới. Nắng chiều nhàn nhạt hắt tới càng làm cho vồng hoa thêm vàng thắm. Gió rung rung nhè nhẹ khiến những bông hoa bay bay tưởng như cả một đàn bướm vàng đông đảo đang rập rờn bay lượn. Những cánh hoa mỏng manh nhè nhẹ rơi, rắc vàng một vùng quanh gốc.
Hoa mai không đẹp lộng lẫy mà dịu dàng, đằm thắm. Hoa mai nở là mùa xuân cùng nở. Như hoa đài của miền Bắc, bông mai vàng miền Nam tượng trưng cho niềm vui và hạnh phúc, là bàn tay vẫy gọi sự sum họp của mọi nhà mỗi độ xuân về…
BÀI LÀM 3
Trước sân nhà, ba em có trồng một cây hoa mai, tính đến nay đã được mười tám năm, gấp hai lần tuổi của em. Hằng năm cứ vào những ngày giáp Tết, tiết trời ấm áp muôn hoa đua nở là cây hoa mai nhà em lại trổ bông vàng tươi. Ba em thường bón phân, bắt sâu nên cây luôn tươi tốt. Cây cao khoảng hơn hai mét, rễ không uốn lượn trên mặt đất như rễ phượng, rễ me. Sờ tay vào thân cây, em thấy vỏ cây nham nhám. Cây có nhiều cành nhỏ đu đưa trước gió như những cánh tay đưa ra vẫy chào nắng sớm. Lá cây màu xanh nhạt lúc còn non, khi gần rụng lại có màu xanh đậm. Chỉ có năm cánh nhưng so với hoa phượng thì hoa mai vàng óng, khiêm nhường hơn. Mỗi cơn gió thoảng qua, những cánh hoa rơi như những con bướm vàng lượn bay trước khi rơi xuống đất. Nhị hoa màu vàng, hương hoa thoang thoảng quyến rũ những chú ong bay chập chờn trên những cánh hoa xinh. Hoa nở rộ báo hiệu năm mới bắt đầu. Mọi người chúc tụng nhau được nhiều may mắn bên những cánh hoa mai vàng tươi đẹp. Muốn có nhiều hoa nở cùng một lúc vào ngày đầu xuân thì, ba em ngắt hết lá trên cành vào trước rằm tháng chạp một hai ngày. Qua Tết, hoa rụng hết chỉ còn trơ cành, em giúp ba tưới nước cho cây, để cây đâm chồi non ra lá mới chuẩn bị cho mùa hoa năm sau. Bây giờ, thỉnh thoảng có những chú chích bông nhảy nhót trên cành, tìm bắt những chú sâu còn ẩn náu trong nách lá, bảo vệ cho mai luôn xanh tốt.
Em rất thích hoa mai vì hoa mai có màu sắc đẹp đằm thắm dễ nhìn. Em luôn chăm sóc để cây mai nhà em khỏe mạnh, Tết năm sau nở được nhiều hoa.
MỘT SỐ ĐOẠN VĂN MIÊU TẢ CÂY CỐI ĐỂ CÁC EM THAM KHẢO
SẦU RIÊNG
Sầu riêng là loại trái quý, trái hiếm ở miền nam. Hương vị của nó hết sức đặc biệt, mùi thơm đậm bay rất xa, lâu tan trong không khí. Còn hàng chục mới tới nơi để sầu riêng, hương đã ngào ngạt xông vào cánh mũi. Sầu riêng thơm mùi mít chín quyện với hương bưởi, béo cái béo của trứng gà, ngọt cái vị ngọt của mật ong già hạn. Hương vị quyến rũ đến kì lạ. Hoa sầu riêng trổ vào cuối năm. Gió đưa hương thơm ngát như hương cau, hương bưởi tỏa khắp khu vườn. Hoa đậu từng chùm, màu tím ngắt. Cánh hoa nhỏ như vẩy cá, hao hao giống cánh sen con, lác đác vài nhụy li ti giữa những cánh hoa. Mỗi cuống hoa ra một trái. Nhìn trái sầu riêng lủng lẳng dưới cành trông như những tổ kiến. Mùa trái rộ vào độ tháng tư, tháng năm ta. Đứng ngắm cây sầu riêng tôi cứ nghĩ mãi về cái dáng của giống cây kì lạ này. Thân nó khẳng khiu, cao vút, cành ngang thẳng đuột, thiếu cái dáng cong, dáng nghiêng, chiều quằn, chiều lượn của cây xoài, cây nhãn. Lá nhỏ xanh vàng, hơi khép lại, tưởng như lá héo. Vậy mà khi trái chín, hương tỏa ngạt ngào, vị ngọt đến đam mê.
BƯỞI TÂN TRIỀU
Mùa thu này hay mùa thu tới, mời bạn đến thăm vườn bưởi Tân Triều. Đất Tân Triều là vùng phù sa sông Đồng Nai. Đó chính là nguồn dinh dưỡng đặc biệt khiến trái bưởi ở đây có vị khác hẳn so với mọi nơi. Tân Triều trồng nhiều giống bưởi: bưởi thanh, bưởi ổi ta hái vào dịp nhắn, có lẽ cũng chỉ gấp rưỡi một trái ổi to, nhưng vỏ mỏng, múi dày, hạt thưa, thậm chí nhiều cây quý cho trái không có hạt. Bưởi ổi hái xuống, chẳng ăn ngay mà để chưng nhìn cho đã mắt, không chỉ hàng tuần, mà là hàng tháng, hai tháng. Từ hai ba tháng chạp đến tận rằm tháng giêng, tháng hai đem ra ăn vẫn ngon. Khi đó, trái bưởi trông nhăn nheo, xù xì, có khi hơi mốc nữa, nhưng cầm dao cứa nhẹ vào lớp da, tinh dầu bưởi cô đọng đã tỏa hương ra thơm ngát. Cầm múi bưởi lên, xin hãy nhìn: cái múi cứ mọng nước, tép bưởi đều tăm tắp, bóng ngời. Cắn thử xem, cái múi cứ mọng nước ấy tỏa ra chất nước ngọt ngọt, chua chua rất thanh tao, xen lẫn cái hương thơm ngọt ngào như chất men làm ngây ngất lòng người. An một múi, rồi thêm múi nữa, hết trái này lại trái khác. Bưởi Tân Triều ăn biết mấy cho vừa, cho thỏa…
RỪNG HOA BAN
Từ bờ sông Đà qua Nậm Gin rồi bắt đầu ra đường trục số 6, quãng đường này toàn là ban. Ban ở sau lưng, ban ở trước mặt, ban ở bên phải, ban ở bên trái, ban trên đầu, ở trên đỉnh, ban ở dưới chân, ban ở trong lòng thung lũng. Ban ngang tầm người nhưng lại nép ở bên kia vực đá. Nếu không sợ sa xuống vực, cứ vừa bước vừa ngước lên, thấy mây trời cứ vờn vào nhị, vào cây ban trong suốt. Anh sáng như lọc qua một thứ giấy thông thảo hồng hồng. Nếu không sợ vấp, vừa bước vừa nhìn xuống vực sâu thấy rừng hoa trắng như đang loãng ra bên dòng suối thăm thẳm xanh ve dưới lũng sâu. Trắng trời, trắng núi một thế giới ban.
CÂY BÀNG
Có những cây mùa nào cũng đẹp như cây bàng. Mùa xuân, lá bàng mới nảy trông như ngọn lửa xanh. Sang hè, lá lên thật dày, ánh sáng xuyên qua chỉ còn là màu ngọc bích. Khi lá bàng ngả sang màu vàng đục ấy là mùa thu. Sang đến những ngày cuối đông, mùa lá bàng rụng, nó lại có vẻ đẹp riêng. Những lá bàng mùa đông đỏ như đồng hun ấy, sự biến đổi kì ảo trong “ gam “ đỏ của nó, tôi có thể nhìn cả ngày không chán. Năm nào tôi cũng chọn lấy mấy lá thật đẹp về phủ một lớp dầu mỏng, bày lên bàn viết. Bạn có biết nó gợi lên chất liệu gì không? Chất “ sơn mài “…
HOA SẦU ĐÂU
Vào khoảng cuối tháng ba, các cây sầu đâu ở vùng quê Bắc Bộ đâm hoa và người ta thấy hoa sầu đâu nở như cười. Hoa nhỏ bé lấm tấm mấy chấm đen nở từng chùm đu đưa như võng mỗi khi có gió. Cứ đến tháng ba, nhớ đến sầu đâu là tôi cảm thấy thoang thoảng đâu đây một mùi thơm mát mẻ, dịu dàng, mát mẻ còn hơn cả hương cau, mà dịu dàng có khi còn hơn cả hoa mộc. Mùi thơm hiền diệu đó hòa với mùi thơm của đất ruộng cày vỡ ra, mùi đâu đã già mà người nông phu hái về phơi nắng, mùi mạ non lên sớm xanh màu hoa lí, mùi khoai sắn, mùi rau cần ở các ruộng xâm xấp nước đưa lên,… Bao nhiêu thứ đó, bấy nhiêu yêu thương, khiến người ta cảm thấy như ngây ngất, như say say một thứ men gì.
HOA MAI VÀNG
Hoa mai cũng có năm cánh như hoa đào, nhưng hoa mai to hơn cánh hoa đào một chút. Những nụ hoa mai không phô hồng mà ngời xanh màu ngọc bích. Sắp nở, nụ mai mới phô vàng. Khi nở, cánh hoa mai xòe ra mịn màng như lụa. Những cánh hoa ánh lên một sắc vàng muốt, mượt mà. Một mùi hương thơm lựng như nếp hương phảng phất bay ra.
QUẢ CÀ CHUA
Đêm huyền dịu đã rủ hoa cà chua lặn theo dòng thời gian chuyển vần. Hoa biến đi để cây tạo ra những chùm quả nõn chung màu với cây với lá. Cà chua ra quả sum suê, chi chít, quả lớn, quả bé vui mắt như đàn gà mẹ đông con. Quả một, quả chùm, quả sinh đôi, quả chùm ba, chùm bốn. Quả ở thân, quả leo nghịch ngợm lên ngọn làm ỏe cả những nhánh to nhất. Nắng đến tạo vị thơm mát dịu dần cho quả. Mỗi quả cà chua chín là một mặt trời nhỏ hiền dịu. Cà chua thắp đèn lồng trong chùm cây nhỏ bé, gọi người đến hái. Màu đỏ là màu nhận ra sớm nhất. Những quả cà chua đầu mùa gieo sự náo nức cho mọi người.
GIÀN BẦU NẬM
Giàn bầu nậm ngoài sân, dây leo và lá chằng chịt lấp kín ô giàn nứa. Giàn bầu đã làm dịu hẳn cái nắng tháng tư ở trước mặt nhà. Anh nắng đổ xuống giàn, khi lọt xuống sân bị một cái cốt xanh ngắt của cây lá quả bầu nậm buông thõng ngang mặt. Cái áo trắng Chiêu mặc biến thành áo lụa màu xanh. Trận gió nam từ ngoài lũy tre thưa đưa vào làm va đụng những bình rượu của tự nhiên… Trái bầu nậm còn tươi lủng lẳng dưới giàn như một cái bình rượu tạc bằng khối ngọc bích đều sắc, nhẵn và bóng.
CÂY TRÁM ĐEN
Ơ đầu bản tôi có một cây trám đen. Thân cao vút, thẳng như một cọc nước từ trên trời rơi xuống. Cành cây mập mạp, nằm ngang, vươn tỏa như những gọng ô. Trên cái gọng ấy xòe tròn một chiếc ô xanh ngút ngát. Trám đen có hai loại. Quả trám đen tẻ chỉ bằng quả nhót to, nhưng hai đầu nhọn hơn. Cùi trám đen tẻ mỏng, cứng, có phấn hơi khô, xác, không ngon bằng trám đen, nếp. Trám đen nếp cũng màu tím như trám đen tẻ, nhưng quả mập, mỡ màng, cùi dày, bấp ngập móng ngón tay cái mà không chạm hạt. Cùi trám đen có chất béo, bùi và thơm. Trám đen rất ưa xào với tóp mỡ. Trám đen còn được dùng làm ô mai. Phơi khô để ăn dần. Người miền núi rất thích món trám đen trộn với xôi hay cốm. Chiều chiều tôi thường ra đầu bản nhìn lên vòm cây trám ngóng chim về. Người bản tôi nhìn lên cái ô xanh treo lơ lửng lưng trời ấy mà biết được sức gió. Xa quê đã ngót chục năm trời, tôi vẫn nhớ da diết những cây trám đen ở đầu bản.
CÂY SỒI GIÀ
Bên vệ đường, sừng sững một cây sồi. Đó là một cây sồi lớn, hai người ôm không xuể, có những cành có lẽ đã gãy từ lâu, vỏ cây nứt nẻ đầy vết sẹo. Với những cánh tay to xù xì không cân đối, với những ngón tay quều quào xòe rộng, nó như một con quái vật già nua cau có và khinh khỉnh đứng giữa đám bạch dương đang tươi cười. Bây giờ đã là tháng sáu. Mới sau có một tháng, cây sồi già đã thay đổi hẳn, tỏa rộng thành vòm lá xum xuê xanh tốt thẫm màu, đang say sưa ngây ngất, khẽ đung đưa trong nắng chiều. Không còn thấy những ngón tay co quắp, những vết sẹo và vẻ ngờ vực, buồn rầu trước kia. Xuyên qua lớp vỏ cứng già hàng thế kỉ, những khóm lá non xanh tươi đã đâm thẳng ra ngoài. Thật khó lòng tin được chính cây sồi già cằn cỗi kia đã sinh ra chùm lá xanh mơn mởn ấy
